การสร้าง Telegram Bot สำหรับส่งข้อมูลแจ้งเตือนจาก ESP8266

บทความนี้จะแสดงตัวอย่างการสร้าง Telegram Bot สำหรับส่งข้อมูลแจ้งเตือนจากอุปกรณ์ไฟฟ้าที่ควบคุมด้วย ESP8266 อาจจะนำไปประยุกต์ใช้สำหรับทำวงจรแจ้งเตือนเมื่อมีผู้บุกรุกด้วยการนำ ESP8266 ไปต่อกับเซ็นเซอร์วัดระยะทางด้วยคลื่นอัลตราโซนิค (Ultrasonic Distance Sensor) หรือเซ็นเซอร์อินฟราเรด (PIR Sensor) ซึ้งถ้ามีผู้บุกรุกก็จะให้ส่งข้อความแจ้งเตือนมายัง Telegram หรือจะนำไปต่อกับเซ็นเซอร์ตรวจจับควันก็แล้วแต่จินตนาการ

ขั้นตอนการทำก็แบ่งออกเป็น 2 ขั้นตอนใหญ่ๆ คือ
1. สร้าง Telegram Bot
2. เขียนโปรแกรมบน ESP8266 เพื่อส่งข้อความมายัง Telegram ของเรา (ในบทความนี้จะใช้ ESP-01 และใช้สวิตซ์เป็นอินพุต ในการใช้งานจริงให้เปลี่ยนจากสวิตซ์ไปเป็น PIR Sensor หรือหากว่าต้องการรับอินพุตที่เป็น Analog ให้เปลี่ยนไปใช้ ESP-07 หรือ ESP-12 ที่มีขา ADC มาให้นะครับ)

สำหรับการสร้าง Telegram Bot ให้เราทำการเพิ่ม @BotFather เป็นเพื่อนกับเราก่อน ซึ่งเราจะต้องสั่งให้ @BotFather สร้างบอทให้เรา (ไม่เข้าใจเหมือนกันว่าทำไมเขาไม่ให้ทำผ่านหน้าเว็บ แต่เขาให้ทำในนี้ก็ทำไปครับ)

เมื่อเพิ่ม @BotFather เป็นเพื่อนแล้ว เราจะเห็นคำสั่งต่างๆ ขึ้นมาให้เราใช้งาน ลองพิมพ์ /help ระบบจะแสดงคำสั่งต่างๆ ขึ้นมาให้

ทีนี้ให้เราสร้าง Bot โดยใช้คำสั่ง /newbot ซึ่งระบบจะให้เราใส่ชื่อที่จะใช้เรียกบอทของเรา และให้ใส่ username ของบอท ซึ่งตรง username นี้จะต้องไม่ซ้ำกับคนอื่นและจะต้องลงท้ายด้วย bot เท่านั้น (ตัวอย่างผมจะใช้ชื่อบอทว่า SmartHomeABC123 และใช้ username ว่า SmartHomeABC123Bot) เมื่อสร้างเสร็จแล้วระบบจะแสดง Access Token ขึ้นมาให้เรา Token ตัวนี้จะใช้สำหรับการส่งข้อความนะครับ จดไว้ๆ

จากนั้นให้เราทำการเพิ่มบอท @SmartHomeABC123Bot เป็นเพื่อนของเราก่อน และลองทักมันไปสัก 1 ครั้ง จะเห็นว่าไม่มีอะไรขึ้นมา ไม่ต้องตกใจ อ่านข้อต่อไปครับ สิ่งที่เราต้องการไม่ได้ให้มันตอบกลับ แต่เราต้องการ ID ของเราเอง เพื่อใช้ในการส่งข้อความกลับ

จากนั้นให้พิมพ์คำสั่งนี้ที่ browser หรือหากใครใช้ CURL เป็นก็ตามสะดวก ออ อย่าลืมเปลี่ยนตรงคำว่า <ACCESS_TOKEN> เป็น Access Token ของบอทตัวเองด้วยนะครับ

https://api.telegram.org/bot<ACCESS_TOKEN>/getUpdates

สำหรับฟอร์แมตของคำสั่งจะเป็น https://api.telegram.org/bot<ACCESS_TOKEN>/API_COMMAND นะครับ สามารถอ่านข้อมูลเพิ่มเติมได้ว่าเราสามารถสั่งอะไรได้บ้างจาก Link นี้ครับ https://core.telegram.org/bots/api

หลังจากสั่ง /getUpdates เราจะได้ข้อมูลของข้อความและ id ของผู้ส่ง ซึ่งเดียวเราจะใช้ id ตรงนี้ในการนำไปใช้ในการส่งข้อความจาก ESP8266 ต่อไป (ถ้าสั่ง /getUpdates แล้วไม่มีข้อมูลอะไรขึ้น ให้ลองพิมพ์ข้อความทักบอทของเราไปอีกรอบ บาททีเราอาจจะเว้นช่วงนานไปจนข้อความนั้นหมดอายุไปก่อน)

หลังจากนั้นลองทำการส่งข้อความจากบอทของเรากลับมาหาเราหน่อยโดยใช้คำสั่ง CURL ถ้าใครใช้ CURL ไม่เป็นหรือไม่ได้ลงไว้ก็ข้ามไปเลยครับ อันนี้ผมทำให้ดูเฉยๆ โดยเราจะส่งเป็นพารามิเตอร์ text และ chat_id เป็น method post เข้าไป

1

curl -X POST https://api.telegram.org/bot<ACCESS_TOKEN>/sendMessage -d text="test test" -d chat_id="<YOUR_CHAT_ID>" -k

เย้ๆ ส่งข้อความได้แล้ว

ขั้นตอนถัดไป เรามาเขียนโปรแกรมเพื่อส่งข้อความบน ESP8266 กันต่อ โดยผมจะใช้ ESP-01 เป็นตัวทดสอบ โดยจะให้กดสวิตซ์บนบอร์ตแล้วให้ส่งข้อความออกไป อันนี้ไม่ยากลอกโค้ดแล้วไปทำความเข้าใจกันเอา

อย่ากแรกต่อวงจรตามนี้ก่อน โดยให้ต่อ ESP-01 เข้ากับ USB To UART เพื่อทำการเขียนโปรแกรมลงไป และต่อสวิตซ์แบบ pull-up เข้ากับขา GPIO-2 ส่วนรายละเอียดอื่นๆ ตามนี้ครับ

1
2
3
4
5
6
7
8

[ESP-01] --> [USB To UART]
RX --> TX
TX --> RX
VCC --> VCC (3.3v)
CH_PD --> VCC (3.3v)
GNC --> GND
GPIO-0 --> GND
GPIO-2 --> ต่อ pull-up กับสวิตซ์

เขียนโค้ดบน Arduino และทำการ upload sketch เข้าไปที่ ESP-01 ที่เราต่อวงจรเตรียมเอาไว้ เมื่อเรียบร้อยแล้วก็ทดสอบกดสวิตซ์ ระบบจะทำการส่งข้อความมาหาเราที่ Telegram ของเราแล้วครับ (Download Source Code)

โดยจากโค้ดให้แก้บรรทัดดังต่อไปนี้ โดยให้ใส่ค่าต่างๆ ตามที่เราได้มาจากขั้นตอนก่อนหน้านี้นะครับ

1
2
3
4

const char* ssid = "WIFI_SSID";
const char* password = "PASSWORD123";
const String AccessToken = "<YOUR_ACCESS_TOKEN>";
String PostData = "text=แจ้งเตือน: สวิตซ์บน ESP8266 ถูกกด&chat_id=<YOUR_CHAT_ID>";

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79

#include <ESP8266WiFi.h>
#include <WiFiClientSecure.h>
 
// WIFI SSID & Password
const char* ssid = "WIFI_SSID";
const char* password = "PASSWORD123";
 
// Telegram Server API
const int httpsPort = 443;
const char* host = "api.telegram.org";
const String AccessToken = "<YOUR_ACCESS_TOKEN>";
 
const int SwitchPin = 2; // GPIO2
int SwitchOldStatus = HIGH;
int SwitchNewStatus = HIGH;
 
void setup(void){
  Serial.begin(9600);
 
  pinMode(SwitchPin, INPUT);
 
  WiFi.mode(WIFI_STA);
  WiFi.begin(ssid, password);
 
  // Wait for connection
  while(WiFi.status() != WL_CONNECTED){
    delay(500);
  }
}
 
void loop(void){
 
  // Read Data From Switch
  SwitchNewStatus = digitalRead(SwitchPin);
 
  if(SwitchNewStatus == LOW && SwitchNewStatus != SwitchOldStatus){
 
    String PostData = "text=แจ้งเตือน: สวิตซ์บน ESP8266 ถูกกด&chat_id=<YOUR_CHAT_ID>";
 
    WiFiClientSecure client;
    Serial.print("connecting to ");
    Serial.println(host);
 
    if (!client.connect(host, httpsPort)) {
      Serial.println("connection failed");
      return;
    }
 
    // POST
    client.print(String("POST ") + "/bot" + AccessToken + "/sendMessage HTTP/1.1\r\n" +
             "Host: " + host + "\r\n" +
             "User-Agent: ESP8266-Notification\r\n" +
             "Content-Type: application/x-www-form-urlencoded\r\n" +
             "Cache-Control: no-cache\r\n" +
             "Content-Length: " + String(PostData.length()) + "\r\n" +
             "\r\n" +
             PostData);
 
    // Header
    Serial.println("-------Response Header-------");
    while (client.connected()) {
      String line = client.readStringUntil('\n');
      if (line == "\r") {
        break;
      }
 
      Serial.println(line);
    }
 
    // Body
    Serial.println("-------Response Body-------");
    String body = client.readStringUntil('\n');
    Serial.println(body);
 
  }
 
  SwitchOldStatus = SwitchNewStatus;
  delay(500);
}

หลังจากทำการ upload sketch ให้ลองเปิด Serial Monitor ขึ้นมาดู Log และทดสอบกดสวิตซ์ดูได้เลยครับ จะเห็นว่ามีข้อมูลถูกส่งออกไปยัง API ของ Telegram แล้ว

ขั้นต่อไปก็เอาไปใช้งานจริง ให้ถอดตัว USB To UART ที่เราใช้ upload sketch ออกและต่อวงจรดังรูป

1
2
3
4
5

[ESP-01] --> [Battery]
VCC --> VCC (3.3v)
CH_PD --> VCC (3.3v)
GNC --> GND
GPIO-2 --> ต่อ pull-up กับสวิตซ์

หมายเหตุ: ปกติผมจะส่งข้อมูลจากเซ็นเซอร์ไปยัง Raspberry Pi ที่ทำหน้าที่ควบคุมทั้งระบบก่อน แล้วค่อยส่งจาก Raspberry Pi ออกไปยัง service อื่นๆ ข้างนอกอีกทีนะครับ เพราะถ้าต้องมาแก้ไขข้อความหรือเปลียน Access Token ผมคงแก้ไขจากฝั่งของ Raspberry Pi น่าจะง่ายกว่ามานั้ง upload sketch ใหม่